Makedonci v díle Jurije Wićaze

Title: Makedonci v díle Jurije Wićaze
Variant title:
  • Македонците во делото на Јуриј Виќаз
    • Makedoncite vo deloto na Jurij Viḱaz
  • Mazedonier in der reportage von Jurij Wićaz
    • Makedoncite vo deloto na Jurij Viḱaz
Source document: Derlatka, Tomasz. Studia macedonica II. Dorovský, Ivan (Editor). Vydání první Brno: Masarykova univerzita, 2015, pp. 27-38
Extent
27-38
Type
Chapter
Language
Czech
Rights access
open access
License: Not specified license
Description
Целта на статијата е да го претстави ликот на Македонците што е прикажан во репортажата на Јуриј Виќаз (Jurij Wićaz; 1899–1974) под наслов Makedoncy (Македонците). Виќаз беше новинар, по потекло Лужички Србин од Горна Лужица, кој поголемиот дел од својот живот го помина во Прага и на Балканот. Репортажата претставува едно поглавје од првата книга на Виќаз што излезе од печат под наслов Z Kamjenskim nosom (Со Каменскиот нос, 1961). Тематскиот план на делото го конституираат четири главни проблемски линии. Првата ја опишува политичката, социјалната и националната положба на Македонците во Бугарија и односите меѓу двата народа. Другата линија подробно го анализира македонскиот тероризам. Во третото поглавје авторот пишува за геополитиката на Македонија (како регион). Четвртото проблемско поле му е посветено на акцијата на бугарската војска и полиција против Македонците (на 24 и 25 јуни 1933 година), чиј очевидец беше и Виќаз. Првичната вредност на репортажата се состои во нејзината значителна фактографска содржина. Слаба точка на текстот е што Виќаз ги претставува Македонците од пробугарската оптика: како граѓанин на Софија, пријател на Бугарите, бугарист. Пoјдовна точка за размислувања за Македонците, особено за нивните терористички активности, секогаш ќе биде Бугарија и Бугарите. Тоа го доведува авторот до тоа, ликот на Македонците во репортажата да го претстави претежно негативно.
In dem vorliegenden Artikel ist es ein Versuch vorgenommen, das Bild der Mazedonier, das aus der Reportage u.d.T. Makedoncy (Mazedonier) von Jurij Wićaz (1899–1974) hervorgeht, zu präsentieren. Wićaz war ein aus der Oberlausitz stammenden Journalist, der aber die meiste Zeit seines Lebens in Prag und auf dem Balkan verbracht. Die Reportage stellt ein der sechzehn Kapitel des ersten Buches von Wićaz, der Sammlung der Memoiren aus dem Zwischenkriegszeit in der obersorbischen Sprache Mit der Kamenzer Nase (Z Kamjenskim nosom) aus dem Jahre 1961, vor. Die thematische Ebene des Werks bilden vier Haupt-Problemen. Das erste von diesen ist Beschreibung der (politischen, sozialen und nationalen) Stellung der Mazedonier in Bulgarien und der Beziehungen zwischen den beiden Nationen. Das andere, das Wićaz auf detailliertesten Art und Weise bearbeitet, ist die Frage der mazedonischen Terrorismus. Der nächste Aspekt ist mit der Geopolitik Mazedonien (als Region) verbunden. Viertes Problem-Feld bestimmt die Aktion der bulgarischen Armee und Polizei gegen die Mazedonier (am 24. und 25. Juni 1933), dessen Augenzeuge Wićaz war. Der Wert der Reportage liegt vor allem in ihrer großen faktographischen Bedeutung. Auch ihr künstlerischer Wert sollte es hier hervorgehoben werden. Der Schwachpunkt des Textes wird dadurch determiniert, dass Wićaz die mazedonische Frage in seiner Reportage aus der pro-bulgarischen Perspektive zeigt: Als ein Bürger von Sofia, als ein Freund der Bulgaren (seine Frau war Bulgarin), als ein Bulgarist. Der Bezugspunkt für die Überlegungen über Mazedonier, vor allem über ihre terroristischen Aktivitäten, konstituieren also immer Bulgaren und Bulgarien. Infolge dessen ist das Bild der Mazedonier in der Reportage meist negativ.