CIL III, 4185 : "quisquis {h}e(ris)" or "quisquis he(res)"?

Title: CIL III, 4185 : "quisquis {h}e(ris)" or "quisquis he(res)"?
Author: Černoch, Radek
Source document: Graeco-Latina Brunensia. 2017, vol. 22, iss. 1, pp. 31-42
Extent
31-42
  • ISSN
    1803-7402 (print)
    2336-4424 (online)
Type: Article
Language
License: Not specified license
 

Notice: These citations are automatically created and might not follow citation rules properly.

Abstract(s)
This article deals with possible emendation of the text of CIL III, 4185 (alternatively CLE 578, ILCV 296, RIU I, 80, CLEPann 25, AE 1984, 722). The second part of this inscription consists of three hexametrical verses; the preserved text of the first one is: "QVISQVIS HE POST ME DM LARIS HVIVS ET ORTI"; this is usually interpreted as follows: "quisquis {h}e(ris) post me d(o)m(inus) laris et huius (h)orti". This article introduces an alternative emendation. Instead of hypercorrection "{h}" followed by emendated verb "e(ris)", the written form "HE" is deemed correct and emendated as substantive "he(res)". Thus, the wording is: "quisquis he(res) post me d(o)m(inus) laris et huius (h)orti". When constructing this emendation, apart from philological argumentation, the legal meaning of the text and similarities with the wordings of the testaments of Dasumius and C. Longinus Castor are considered as well.
Note
This article is financed by the project MUNI/A/1020/2016: Výzkum starověkých jazyků, jejich literatur a příslušných kultur – 2017.
References
[1] AE – Pannonie (1987). L'Année épigraphique, Année 1984, 208–211. [Retrieved 28.09.2016 from http://www.jstor.org/stable/25607425].

[2] Apul. Apol. – Apuleius. Apologia (Pro se de magia liber). (1963). Ed. R. Helm. Lipsiae: Teubner.

[3] Apul. Met. – Apuleius. Metamorphoses. (1955). Ed. R. Helm. Lipsiae: Teubner.

[4] Cic. Att. – Cicero. Epistulae ad Atticum. (1987). Ed. D. R. Shackleton Bailey. Stutgardiae: Teubner.

[5] CIL – Corpus inscriptionum Latinarum. (1862 sqq.). Ed. T. Mommsen et al. Berolini: Apud Georgium Reimerum. [Retrieved 20.02.2017 from http://arachne.uni-koeln.de/drupal/?q=de_DE/node/369].

[6] CLE – Carmina Latina epigraphica. Fasciculus I. (1895). Conl. F. Buecheler. Lipsiae: Teubner.

[7] CLEPann – Cugusi, P., & Sblendorio Cugusi, M. T. (2007). Studi sui carmi epigrafici. Carmina Latina epigraphica Pannonica. Bologna: Pàtron editore.

[8] Conr. Celt. Quattuor libri amorum – Conradus Celtis Protucius. Quattuor libri amorum secundum quattuor latera Germaniae. (1934). Ed. F. Pindter. Lipsiae: Teubner.

[9] Cypr. Gall. Exod. – Cyprianus Gallus. Exodus. (1891). In R. Peiper (Ed.), Heptateuchos. Vienna: Tempsky.

[10] D – Digesta seu Pandectae Iustiniani Augusti. (1870). Recogn. T. Mommsen, retract. P. Krueger. Berolini: Apud Weidmanos. [Retrieved 29.09.2016 from http://droitromain.upmf-grenoble.fr/Corpus/digest.htm].

[11] Diatheke Long. Kast. – Diatheke Gaiou Longinou Kastoros. (1913). In P. F. Girard (Ed.), Textes du droit Romain (4e éd. revue et augm.; pp. 802–805). Paris: Arthur Rousseau.

[12] Gesta Fed. I. imp. – Gesta Federici I. imperatoris. (1892). In O. Holder-Egger (Ed.), SS rer. Germ. 27. Hannoverae: Hahn.

[13] Girard, P. F. (Publ. et annot.). (1913). Textes du droit Romain (4e éd. revue et augm). Paris: Arthur Rousseau.

[14] Hil. Trin. – Hilarius Pictaviensis. De trinitate (CCSL). (1988). Ed. P. Smulders. Turnhout: Brepols.

[15] ILAlg – Gsell, S. et al. (1922 sqq.). Inscriptions latines de l’Algérie. Paris: Librairie ancienne Honoré Champion.

[16] ILCV – Diehl, E. (Ed.). (1927). Incsriptiones Latinae Christianae veteres (Vol. I). Berolini: Apud Weidmanos.

[17] Mart. – Martialis. Epigrammata. (1990). Ed. D. R. Shackleton Bailey. Stutgardiae: Teubner.

[18] Pers. – Persius. Saturae. (1881). Ed. C. F. Hermann. Lipsiae: Teubner.

[19] RIU – Barkóczy, L., & Mócsy, A. (1972). Die römischen Inschriften Ungarns. 1. Lieferung. Savaria, Scarbantia und die Limes-Strecke ad Flexum–Arrabona. Mit 132 Abbildungen, 261 Zeichnungen und 3 Landkarten. Budapest: Akadémiai Kiadó.

[20] Test. Dasumi – Testamentum Lucii Dasumi Tusci. (1913). In P. F. Girard (Ed.), Textes du droit Romain (4e éd. revue et augm.; pp. 798–801). Paris: Arthur Rousseau.

[21] Th. Sen. Hist. Bon. – Thomas Seneca. Historia Bononiensis. (1932). Ed. J. Fogel. Lipsiae: Teubner.

[22] A database of (Latin epigraphic) abbreviations by Trismegistos. [Retrieved 18.03.2017 from http://www.trismegistos.org/abb/index.php].

[23] Abbreviations in Latin Inscriptions. [Retrieved 03.09.2016 from http://classics.case.edu/asgle/bookshelf/abbreviations-in-latin-inscriptions/]. Note: The database was inaccessible in the moment of publishing the article.

[24] Adamik, B. (2014). A study on the dialectology of Vulgar Latin vocalic mergers: the interaction between confusion of vowel quality, syncope and accent. In Latin Vulgaire – Latin Tardif 11: 11th International Conference on Late and Vulgar Latin. Oviedo: University of Oviedo. [Retrieved 25.09.2016 from http://real.mtak.hu/19711/].

[25] Adamik, T. (1983). Quisquis eris post me (CLE 578). Archaeologiai Értesítő, 110, 3–9.

[26] Adams, J. N. (2013). Social Variation and the Latin Language. Cambridge et al.: Cambridge University Press.

[27] Brepolis. Cross Database Searchtool. (2015). Turnhout: Brepols Publishers.

[28] Buchberger, M., & Kasper, W. (Eds.). (1994). Lexikon für Theologie und Kirche. Bd. 2. Barclay bis Damodos (3., völlig neu bearb. Aufl.). Freiburg – Basel – Rom – Wien: Herder.

[29] Ciampoltrini, G. (1991). "Pulchrius ecce micat nitentes marmoris decus". Appunti sulla scultura d’età longobarda nella Toscana meridionale. Prospettiva, 64, 43–48. [Retrieved 28.09.2016 from http://www.jstor.org/stable/24431562].

[30] Computerized Historical Linguistic Database of Latin Inscriptions of the Imperial Age. [Retrieved 19.02.2017 from http://lldb.elte.hu/?language=eng].

[31] Desjardins, E. (1873). Monuments épigraphiques du Musée National Hongrois. Budapest: Imprimerie de l’Université Royale Hongroise. [Retrieved 04.10.2016 from https://books.google.cz/books?id=2PBbAAAAcAAJ&pg=PA5&dq=Desjardins+-+Rómer,+Monuments+épigraphiques&

[32] hl=cs&sa=X&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false].

[33] Drexler, H. (1993). Einführung in die Römische Metrik (5., unveränd. Aufl.). Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft.

[34] Geist, H. (1969). Römische Grabinschriften. München: Ernst Heimeran Verlag.

[35] Güntert, H. (1919). Kalypso. Bedeutungsgeschichtliche Untersuchungen auf dem Gebiet der indogermanischen Sprachen. Halle an der Saale: Verlag von Max Niemeyer. [Retrieved 04.09.2016 from https://archive.org/details/kalypsobedeutung00gnuoft].

[36] Herman, J. (1967). Le latin vulgaire. Paris: Presses Universitaires de France.

[37] Kaser, M. (1971). Das römische Privatrecht. Erster Abschnitt. Das altrömische, das vorklassische und das klassische Recht (2., neubearb. Aufl.). München: C. H. Beck’sche Verlagsbuchhandlung.

[38] Keenan, J. G. (1994). The Will of Gaius Longinus Castor. The Bulletin of the American Society of Papyrologists, 31(3–4), 101–107. [Retrieved 11.09.2016 from http://quod.lib.umich.edu/b/basp/0599796.0031.003/29:4?page=root;size=100;view=image].

[39] Meyer-Hermann, J. (2012). Testamentum militis – das römische Recht des Soldatentestaments. Entwicklung von den Anfängen bis zu Justinian. Aachen: Shaker Verlag.

[40] Mócsy, A., & Szentléleky, T. (Eds). (1971). Die römischen Steindenkmäler von Savaria. Mit 191 Bildern und 3 Karten. Budapest: Akadémiai Kiadó.

[41] Mondin, L. (2009). Sui carmi latini epigrafici della Pannonia (Recensione). Eikasmos. Quaderni Bolognesi di Filologia Classica, 20, 450–459. [Retrieved 04.09.2016 from https://www.academia.edu/8656090/Review_of_P._Cugusi-.T._Sblendorio_Cugusi_Studi_sui_carmi_epigrafici._Carmina_Latina_Epigraphica_Pannonica_Bologna_2007].

[42] Monzó Gallo, C. (2015). El tema en -ι en griego y la clasificación nominal indoeuropea: enfoque tipológico y semántico. Valencia: Tesis doctoral. Universitat de València. Facultat de Filologia, Traducció i Comunicació. Dirigida por X. Ballester. [Retrieved 04.09.2016 from http://mobiroderic.uv.es/bitstream/handle/10550/50051/C_MONZO_GALLO_tema_i_griego_TESIS%20DOCTORAL.pdf?sequence=1&isAllowed=y].

[43] Plessis, P. du (2010). Borkowski's Textbook on Roman Law (4th ed.). Oxford: Oxford University Press.

[44] Salák, P. (2016). Testamentum militis jako inspirační zdroj moderního dědického práva. Brno: Masarykova univerzita.

[45] Sandars, T. C. (2007). The Institutes of Justinian with English Introduction, Translation, and Notes (14th Impr.). Clark, New Jersey: The Lawbook Exchange Ltd. [Retrieved 22.10.2016 from: https://books.google.cz/books?id=Ei2w5sZm3nQC&pg=PA255&lpg=PA255&dq=%22heres+fideicommissarius%22&source=bl&ots=XE0yjUtjGj&sig=oejc7LlS3auyDCeXZzxb_0l-R30&hl=cs&sa=X&ved=0ahUKEwjQysu6j-TPAhVLVhQKHSHyAIUQ6AEIIDAA#v=onepage&q=%22heres%20fideicommissarius%22&f=false].

[46] Scott, S. P. (1932). The Digests or Pandects of Justinian. Cincinnati: The Central Trust Company. [Retrieved 22.10.2016 from http://droitromain.upmf-grenoble.fr/Anglica/digest_Scott.htm].

[47] Thesaurus linguae latinae. (2004). Munich: K. G. Saur.

[48] Weber-Hiden, I. (Data acquisition). Onlineportal Alte Geschichte und Altertumskunde. Epigraphische Sammlung. EPSG 501. [Retrieved 30.08.2016 from http://gams.uni-graz.at/o:epsg.501].