Variant title
Řemeslné zpracování kostí a paroží ve Wroclawi na konci středověku
Die handwerkliche Verarbeitung von Knochen-, Geweih- und Hornmaterial im spätmittelalterlichen Breslau
Craft bone and antler working in the late medieval Wrocław
Source document: Archaeologia historica. 2007, vol. 32, iss. [1], pp. 511-525
Extent
511-525
Stable URL (handle): http://hdl.handle.net/11222.digilib/140732
Type
Article
Language
Polish
License: Not specified license
Abstract(s)
Článek se zabývá výzkumem pozdně středověkého zpracování kostí a paroží ve Wroclawi ještě předtím, než obdržela městská práva (13.–15. st.). Výsledky archeologického výzkumu byly porovnávány s písemnými záznamy. Bylo odkryto celkem 15 dílen z období 13.–15. st., které vyráběly hřebeny, hrací kostky, růžencové korálky a podobně. Dílny se nacházely severně od Tržního náměstí a v jeho severozápadní části.
The paper presents the state-of-the-art on the research on the late medieval bone and antler working in Wrocław before it was given the city rights (13–15th cent.). The results of archaeological excavations were compared with written sources. Fifteen workshops dated to the 13–15th cent. were discovered where toilet and weaving combs, dices, rosary beads and linings. The workshops clustered in the area situated north of the Market Square and its north-western part.
Keywords:
Summary language
Document
References:
[1] BRESCH, J.–BUŚKO, C., 2001: Badania na placu sądowym (wykop nr IX) . In: Rynek wrocławski w świetle badań archeologicznych, cz. 1, Wratislavia Antiqua, t. 3, red. C. Buśko, 109–146. Wrocław.
[2] BRESCH, J.–BUŚKO, C.–LASOTA, C., 2001: Zachodnia pierzeja Rynku . In: Rynek wrocławski w świetle badań archeologicznych, cz. 1, Wratislavia Antiqua, t. 3, red. C. Buśko, 15–72. Wrocław.
[3] BORKOWSKI, T.–GIERCZAK, P., 1995: W kwestii produkcji różańców i kości do gry w późnośredniowiecznym Wrocławiu , Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, R. 43, nr 2, 221–228.
[4] BUŚKO, C., 1999: Stratygrafia nawarstwień kulturowych . In: Ze studiów nad życiem codziennym w średniowiecznym mieście. Parcele przy ulicy Więziennej 10–11 we Wrocławiu, Wratislavia Antiqua, t. 1, red. C. Buśko–J. Piekalski, 21–36. Wrocław.
[5] BUŚKO, C., 1999a: Rozplanowanie parceli i struktura zawodowa jej mieszkańców . In: Ze studiów nad życiem codziennym w średniowiecznym mieście. Parcele przy ulicy Więziennej 10–11 we Wrocławiu, Wratislavia Antiqua, t. 1, red. C. Buśko–J. Piekalski, 203–215. Wrocław.
[6] BUŚKO, C.–CHOROWSKA, M.–PIEKALSKI, J., 1996: Średniowieczna działka mieszczańska przy ul. Igielnej 14 we Wrocławiu , Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, t. 37, 261–276.
[7] FERCOWICZ, T., 2002: Tarcze trumienne i pogrzebowe cechów i bractw . In: Zabytki cechów śląskich, red. M. Korżel-Kraśna, 203-291. Wrocław.
[8] GOLIŃSKI, M., 1990: Topografia zawodowa Starego Miasta we Wrocławiu w XIII w. , Sobótka, R. 45, nr 3, 257–276.
[9] GOLIŃSKI, M., 1997: Socjotopografia późnośredniowiecznego Wrocławia (przestrzeń – podatnicy – rzemiosło) , Historia, t. 134, Acta Universitatis Wratislaviensis, nr 2010. Wrocław.
[10] JASTRZĘBSKI, A., 1999: Produkcja rogownicza na wrocławskim Rynku w 2 poł. XIII i w XIV wieku , In: Mediaevalia archaeologica, t. 1, red. M. Ježek–J. Klápště, 89–99. Praha.
[11] JASTRZĘBSKI, A., 2004: Wybrane aspekty życia codziennego w średniowiecznym Wrocławiu na podstawie wyrobów kościanych i rogowych . In: Wrocław na przełomie średniowiecza i czasów nowożytnych. Materialne przejawy życia codziennego, Wratislavia Antiqua, t. 6, red. J. Piekalski–K. Wachowski, 245–268. Wrocław.
[12] JASTRZĘBSKI, A.–PIEKALSKI, J.–WYSOCKA, I., 2001: Działki mieszczańskie przy ulicach św. Mikołaja 19–25 i Nowy Świat 38–40 we Wrocławiu , Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, t. 43, 333–344.
[13] JAWORSKI, K., 1991: Wyroby z kości i poroża w kulturze wczesnośredniowiecznego Ostrowa Tumskiego we Wrocławiu . Wrocław–Warszawa.
[14] JAWORSKI, K., 1995: Wytwórczość kościanych i rogowych przedmiotów w późnośredniowiecznym Wrocławiu . In: Kultura średniowiecznego Śląska i Czech. Miasto, red. K. Wachowski, 145–154. Wrocław.
[15] JAWORSKI, K., 1995a: Pozdně středověká hřebenářská dílna ve Vratislavi , AH 20, 601–614.
[16] JAWORSKI, K., 1996: Rzemieślnicza obróbka surowca kościanego w późnośredniowiecznej Świdnicy , Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, t. 38, 391–396.
[17] JAWORSKI, K., 1998: Wytwórczość rogownicza we Wrocławiu przed i po XIII-wiecznym przełomie , In: Kultura średniowiecznego Śląska i Czech. "Rewolucja" XIII wieku, red. K. Wachowski, 73–86. Wrocław.
[18] JAWORSKI, K., 1999: Ślady obróbki surowca kościanego i rogowego . In: Ze studiów nad życiem codziennym w średniowiecznym mieście. Parcele przy ulivy Więziennej 10–11 we Wrocławiu, Wratislavia Antiqua, t. 1, red. C. Buśko–J. Piekalski, 70–92. Wrocław.
[19] JAWORSKI, K., 1999a: Wytwarzanie przedmiotów z kości i rogu bydła na wrocławskim Ostrowie Tumskim w IX–XIV wieku , Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej we Wrocławiu, Seria: Konferencje Naukowe, Szczątki zwierzęce jako źródło badań nad zróżnicowaniem poziomów życia materialnego i kulturowego ludzi w różnych okresach dziejowych, Materiały z sympozjum archeozoologicznego, 104–111. Wrocław.
[20] JAWORSKI, K., 2002: Działka mieszczańska Rynek 50 – Igielna 18. Pracownie rogownicze . In: Rynek wrocławski w świetle badań archeologicznych, cz. II, Wratislavia Antiqua, t. 5, red. J. Piekalski, 213–235. Wrocław.
[21] KAŹMIERCZYK, J., 1959: Sprawozdanie z badań archeologicznych Wrocławia za rok 1957 , Archeologia Śląska, t. 3, 109–128.
[22] KAŹMIERCZYK, J., 1965: Z badań nad kształtowaniem się wczesnośredniowiecznego ośrodka miejskiego na lewym brzegu Odry we Wrocławiu , Sobótka, R. 20, nr 2, 137–170.
[23] KAŹMIERCZYK, J., 1966: Wrocław lewobrzeżny we wczesnym średniowieczu, cz. 1 . Wrocław–Warszawa–Kraków.
[24] KAŹMIERCZYK, J., 1970: Wrocław lewobrzeżny we wczesnym średniowieczu, cz. 2 . Wrocław–Warszawa–Kraków.
[25] KAŹMIERCZYK, J., 1978: Rolnictwo i rzemiosło wczesnośredniowiecznego Wrocławia . In: Wrocław. Jego dzieje i kultura, 28–38. Wrocław.
[26] KAŹMIERCZY,K J.–LODOWSKI, J., 1963: Z badań w rejonie placu Nowy Targ we Wrocławiu w latach 1960-1961 , Sprawozdania Archeologiczne, t. 15, 272–287.
[27] KRAMAREK, J., 1963: Wczesnośredniowieczne materiały osadnicze z terenu Wrocławia , Silesia Antiqua, t. 5, 159-197.
[28] KRYSIAK, K., 1987: Anatomia zwierząt, t. 1, cz. 1 . Warszawa.
[29] LIMISIEWICZ, A.–PIEKALSKI, J.–PŁONKA, T.–WIŚNIEWSKI, A.–WIŚNIEWSKI, Z., 2002: Północna strona bloku śródrynkowego. Stratygrafia nawarstwień kulturowych . In: Rynek wrocławski w świetle badań archeologicznych, cz. II, Wratislavia Antiqua, t. 5, red. J. Piekalski, 79–108. Wrocław.
[30] MARCISZ, B., 2002: Cechowe pieczęcie i tłoki pieczętne . In: Zabytki cechów śląskich, red. M. Korżel-Kraśna, 9–145. Wrocław.
[31] OEXLE, J., 1985: Würfel- und Paternosterhersteller im Mittelalter . In: Der Keltenfürst von Hochdorf. Methoden und Ergebnisse der Landesarchäologie, 455–468. Stuttgart.
[32] PIEKALSKI, J., Przyczynek do kwestii spożycia i dystrybucji mięsa w średniowiecznym Wrocławiu , Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, R. 39, nr 2, 139–152.
[33] PŁONKA, T.–WIŚNIEWSKI, Z., 1990: Sprawozdanie z ratowniczo-rozpoznawczych badań archeologicznych na Nowym Mieście we Wrocławiu, przy ul. Bernardyńskiej, w 1988 r. , Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, t. 31, 423–434.
[34] ULBRICHT, I., 1984: Die Verarbeitung von Knochen, Geweih und Horn im mittelalterlichen Schleswig , Ausgrabungen in Schleswig, Berichte und Studien, Bd. 3. Neumünster.
[35] WIŚNIEWSKI, Z., 1993: Rezultaty ratowniczych badań archeologicznych na Starym Mieście we Wrocławiu przy ul. Sukiennice (posesje 6–8) , Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, t. 34, 319–338.
[36] WIŚNIEWSKI, Z.–TYMCIÓW, W.–ŁACIUK, A., Sprawozdanie z drugiego etapu badań ratowniczych przy ul. Sukiennice 5–8 we Wrocławiu , Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, t. 35, 371–381.
[2] BRESCH, J.–BUŚKO, C.–LASOTA, C., 2001: Zachodnia pierzeja Rynku . In: Rynek wrocławski w świetle badań archeologicznych, cz. 1, Wratislavia Antiqua, t. 3, red. C. Buśko, 15–72. Wrocław.
[3] BORKOWSKI, T.–GIERCZAK, P., 1995: W kwestii produkcji różańców i kości do gry w późnośredniowiecznym Wrocławiu , Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, R. 43, nr 2, 221–228.
[4] BUŚKO, C., 1999: Stratygrafia nawarstwień kulturowych . In: Ze studiów nad życiem codziennym w średniowiecznym mieście. Parcele przy ulicy Więziennej 10–11 we Wrocławiu, Wratislavia Antiqua, t. 1, red. C. Buśko–J. Piekalski, 21–36. Wrocław.
[5] BUŚKO, C., 1999a: Rozplanowanie parceli i struktura zawodowa jej mieszkańców . In: Ze studiów nad życiem codziennym w średniowiecznym mieście. Parcele przy ulicy Więziennej 10–11 we Wrocławiu, Wratislavia Antiqua, t. 1, red. C. Buśko–J. Piekalski, 203–215. Wrocław.
[6] BUŚKO, C.–CHOROWSKA, M.–PIEKALSKI, J., 1996: Średniowieczna działka mieszczańska przy ul. Igielnej 14 we Wrocławiu , Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, t. 37, 261–276.
[7] FERCOWICZ, T., 2002: Tarcze trumienne i pogrzebowe cechów i bractw . In: Zabytki cechów śląskich, red. M. Korżel-Kraśna, 203-291. Wrocław.
[8] GOLIŃSKI, M., 1990: Topografia zawodowa Starego Miasta we Wrocławiu w XIII w. , Sobótka, R. 45, nr 3, 257–276.
[9] GOLIŃSKI, M., 1997: Socjotopografia późnośredniowiecznego Wrocławia (przestrzeń – podatnicy – rzemiosło) , Historia, t. 134, Acta Universitatis Wratislaviensis, nr 2010. Wrocław.
[10] JASTRZĘBSKI, A., 1999: Produkcja rogownicza na wrocławskim Rynku w 2 poł. XIII i w XIV wieku , In: Mediaevalia archaeologica, t. 1, red. M. Ježek–J. Klápště, 89–99. Praha.
[11] JASTRZĘBSKI, A., 2004: Wybrane aspekty życia codziennego w średniowiecznym Wrocławiu na podstawie wyrobów kościanych i rogowych . In: Wrocław na przełomie średniowiecza i czasów nowożytnych. Materialne przejawy życia codziennego, Wratislavia Antiqua, t. 6, red. J. Piekalski–K. Wachowski, 245–268. Wrocław.
[12] JASTRZĘBSKI, A.–PIEKALSKI, J.–WYSOCKA, I., 2001: Działki mieszczańskie przy ulicach św. Mikołaja 19–25 i Nowy Świat 38–40 we Wrocławiu , Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, t. 43, 333–344.
[13] JAWORSKI, K., 1991: Wyroby z kości i poroża w kulturze wczesnośredniowiecznego Ostrowa Tumskiego we Wrocławiu . Wrocław–Warszawa.
[14] JAWORSKI, K., 1995: Wytwórczość kościanych i rogowych przedmiotów w późnośredniowiecznym Wrocławiu . In: Kultura średniowiecznego Śląska i Czech. Miasto, red. K. Wachowski, 145–154. Wrocław.
[15] JAWORSKI, K., 1995a: Pozdně středověká hřebenářská dílna ve Vratislavi , AH 20, 601–614.
[16] JAWORSKI, K., 1996: Rzemieślnicza obróbka surowca kościanego w późnośredniowiecznej Świdnicy , Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, t. 38, 391–396.
[17] JAWORSKI, K., 1998: Wytwórczość rogownicza we Wrocławiu przed i po XIII-wiecznym przełomie , In: Kultura średniowiecznego Śląska i Czech. "Rewolucja" XIII wieku, red. K. Wachowski, 73–86. Wrocław.
[18] JAWORSKI, K., 1999: Ślady obróbki surowca kościanego i rogowego . In: Ze studiów nad życiem codziennym w średniowiecznym mieście. Parcele przy ulivy Więziennej 10–11 we Wrocławiu, Wratislavia Antiqua, t. 1, red. C. Buśko–J. Piekalski, 70–92. Wrocław.
[19] JAWORSKI, K., 1999a: Wytwarzanie przedmiotów z kości i rogu bydła na wrocławskim Ostrowie Tumskim w IX–XIV wieku , Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej we Wrocławiu, Seria: Konferencje Naukowe, Szczątki zwierzęce jako źródło badań nad zróżnicowaniem poziomów życia materialnego i kulturowego ludzi w różnych okresach dziejowych, Materiały z sympozjum archeozoologicznego, 104–111. Wrocław.
[20] JAWORSKI, K., 2002: Działka mieszczańska Rynek 50 – Igielna 18. Pracownie rogownicze . In: Rynek wrocławski w świetle badań archeologicznych, cz. II, Wratislavia Antiqua, t. 5, red. J. Piekalski, 213–235. Wrocław.
[21] KAŹMIERCZYK, J., 1959: Sprawozdanie z badań archeologicznych Wrocławia za rok 1957 , Archeologia Śląska, t. 3, 109–128.
[22] KAŹMIERCZYK, J., 1965: Z badań nad kształtowaniem się wczesnośredniowiecznego ośrodka miejskiego na lewym brzegu Odry we Wrocławiu , Sobótka, R. 20, nr 2, 137–170.
[23] KAŹMIERCZYK, J., 1966: Wrocław lewobrzeżny we wczesnym średniowieczu, cz. 1 . Wrocław–Warszawa–Kraków.
[24] KAŹMIERCZYK, J., 1970: Wrocław lewobrzeżny we wczesnym średniowieczu, cz. 2 . Wrocław–Warszawa–Kraków.
[25] KAŹMIERCZYK, J., 1978: Rolnictwo i rzemiosło wczesnośredniowiecznego Wrocławia . In: Wrocław. Jego dzieje i kultura, 28–38. Wrocław.
[26] KAŹMIERCZY,K J.–LODOWSKI, J., 1963: Z badań w rejonie placu Nowy Targ we Wrocławiu w latach 1960-1961 , Sprawozdania Archeologiczne, t. 15, 272–287.
[27] KRAMAREK, J., 1963: Wczesnośredniowieczne materiały osadnicze z terenu Wrocławia , Silesia Antiqua, t. 5, 159-197.
[28] KRYSIAK, K., 1987: Anatomia zwierząt, t. 1, cz. 1 . Warszawa.
[29] LIMISIEWICZ, A.–PIEKALSKI, J.–PŁONKA, T.–WIŚNIEWSKI, A.–WIŚNIEWSKI, Z., 2002: Północna strona bloku śródrynkowego. Stratygrafia nawarstwień kulturowych . In: Rynek wrocławski w świetle badań archeologicznych, cz. II, Wratislavia Antiqua, t. 5, red. J. Piekalski, 79–108. Wrocław.
[30] MARCISZ, B., 2002: Cechowe pieczęcie i tłoki pieczętne . In: Zabytki cechów śląskich, red. M. Korżel-Kraśna, 9–145. Wrocław.
[31] OEXLE, J., 1985: Würfel- und Paternosterhersteller im Mittelalter . In: Der Keltenfürst von Hochdorf. Methoden und Ergebnisse der Landesarchäologie, 455–468. Stuttgart.
[32] PIEKALSKI, J., Przyczynek do kwestii spożycia i dystrybucji mięsa w średniowiecznym Wrocławiu , Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, R. 39, nr 2, 139–152.
[33] PŁONKA, T.–WIŚNIEWSKI, Z., 1990: Sprawozdanie z ratowniczo-rozpoznawczych badań archeologicznych na Nowym Mieście we Wrocławiu, przy ul. Bernardyńskiej, w 1988 r. , Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, t. 31, 423–434.
[34] ULBRICHT, I., 1984: Die Verarbeitung von Knochen, Geweih und Horn im mittelalterlichen Schleswig , Ausgrabungen in Schleswig, Berichte und Studien, Bd. 3. Neumünster.
[35] WIŚNIEWSKI, Z., 1993: Rezultaty ratowniczych badań archeologicznych na Starym Mieście we Wrocławiu przy ul. Sukiennice (posesje 6–8) , Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, t. 34, 319–338.
[36] WIŚNIEWSKI, Z.–TYMCIÓW, W.–ŁACIUK, A., Sprawozdanie z drugiego etapu badań ratowniczych przy ul. Sukiennice 5–8 we Wrocławiu , Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, t. 35, 371–381.