Title: Slavische Mikroliteratursprachen – Zur Applizierbarkeit eines Paradigmas im westslavischen Sprachraum
Variant title:
- Slavic literary microlanguages—paradigm applicability in the West Slavic language area
Source document: Opera Slavica. 2019, vol. 29, iss. 2, pp. 5-28
Extent
5-28
-
ISSN1211-7676 (print)2336-4459 (online)
Persistent identifier (DOI): https://doi.org/10.5817/OS2019-2-1
Stable URL (handle): https://hdl.handle.net/11222.digilib/141234
Type: Article
Language
License: Not specified license
Notice: These citations are automatically created and might not follow citation rules properly.
Abstract(s)
In this paper, I will be taking a closer look at the term Slavic literary microlanguage and trying to explain it in the context of several West-Slavic case studies. I will present six West-Slavic language varieties, which are currently classified as Slavic literary microlanguages. These linguistic varieties are characterized by some common features, for example, concerning the number of speakers or their restriction to regional use. Furthermore, I will examine their classification and I will discuss to what extent the theory of Slavic literary microlanguages is applicable in the West Slavic language area.
Im vorliegenden Beitrag werden westslavische Varietäten vorgestellt, welche gegenwärtig im Kanon der slavischen Mikroliteratursprachen auftreten. Es soll hinterfragt werden, durch welche Umstände diese Zuordnung motiviert ist und welche Grenzen ihr die Praxis aufzeigt. Der Status dieser Varietäten wird vor dem Hintergrund gegenwärtiger Tendenzen und sprachlicher Aktivitäten umrissen, so dass sich neue Ansätze zur grundlegenden theoretischen Verortung von Mikroliteratursprachen im westslavischen Kontinuum bieten.
References
[1] ADAMUS, R. et al.: Górnoślōnski ślabikŏrz. Chorzów: Pro Loquela Silesiana, 2010.
[2] BOSÁK, J. et al.: Slovenský jazyk. Redaktor naukowy Ján Bosák. Najnowsze dzieje języków słowiańskich. Opole: Uniwersytet Opolski – Instytut Filologii Polskiej, 1998.
[3] BREZA, E.: Das Kaschubische. In: REHDER, P. (ed.): Einführung in die slavischen Sprachen. Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft, 2006, S. 171–177.
[4] BUFFA, F.: Východoslovenské nárečia. Vlastivedný časopis, 1962, 9, S. 1–4.
[5] CRYSTAL, D.: Language Death. Cambridge: Cambridge University Press, 2000.
[6] CYBULSKA-ROGOWSKA, E. – CYBULSKI, M.: Język kaszubski. In: OCZKOWA, B. – SZCZEPAŃSKA, A. – KWOKI, T. (eds): Słowiańskie języki literackie. Rys historyczny. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2011, S. 29–42.
[7] CZĄSTKA-SZYMON, B.: Opinia o projekcie zmiany Ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym, a także niektórych innych ustaw. LingVaria, 2013, 1 (15), S. 185–198.
[8] DALEWSKA-GREŃ, H.: Języki słowiańskie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997.
[9] DEJNA, K.: Dialekty polskie. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1993.
[10] DULIČENKO, A. D.: Lachisch. In: OKUKA, M. (ed.): Wieser Enzyklopädie des Europäischen Ostens, 10. Lexikon der Sprachen des Europäischen Ostens. Klagenfurt: Wieser, 2002, S. 287–290.
[11] DULIČENKO, A. D.: Osnovy slavjanskoj filologii. Lingvističeskaja problematika. Vol. 2. Opole: Uniwersytet Opolski – Instytut Filologii Polskiej. Opolskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 2011.
[12] DULIČENKO, A. D.: Ostslowakisch. In: OKUKA, M. (ed.): Wieser Enzyklopädie des Europäischen Ostens, 10. Lexikon der Sprachen des Europäischen Ostens. Klagenfurt: Wieser, 2002, S. 355–358.
[13] DULIČENKO, A. D.: Slavjanskaja mikrofilologija. In: DULIČENKO, A. D. – NOMATI, M. (eds): Slavjanskaja mikrofilologija. Slavica Tartuensia, XI – Slavic Eurasian Studies, 34. Tartu–Sapporo: Tartu Ülikooli Kirjastus – Hokkaido University Press, 2018, S. 3–18.
[14] DULIČENKO, A. D.: Slavjanskaja mikrolingvistika i slavjanskaja mikrofilologija. Balkanistic Forum, 2017, 3, S. 9–18.
[15] DULIČENKO, A. D.: Slavjanskije literaturnyje mikrojazyki. Voprosy formirovanija i razvitija. Tallin: Valgus, 1981.
[16] DULIČENKO, A. D.: Sovremennaja ètnojazykovaja mikroslavija: sostojanije i perspektivy razvitija. In: PLJIŠKOVA, A. (ed.): Rusyn'skỳj jazỳk medžì dvoma kongresamy. Zbornyk referatìv z III. Medžìnarodnoho kongresu rusyn'skoho jazỳka, Krakìv, 13.–16. 9. 2007. Prjašìv: Svìtovỳj kongres Rusynìv. Ìnštìtut rusyn'skoho jazỳka ì kulturỳ Prjašìvskoj unìverzìtỳ v Prjašovì, 2008, S. 38–48.
[17] DULIČENKO, A. D.: Sovremennoje jazykoznanije i slavjanskije literaturnyje mikrojazyki. In: DULIČENKO, A. D. – GUSTAVSSON, S. (eds): Slavjanskije literaturnyje mikrojazyki i jazykovyje kontakty: Materialy meždunarodnoj konferencii, organizovannoj v ramkach Komissii po jazykovym kontaktam pri Meždunarodnom Komitete slavistov. Tartu, 15–17 sentjabrja 2005 g. Slavica Tartuensia, VII. Tartu: Tartu Ülikooli Kirjastus, 2006, S. 22–46.
[18] DULIČENKO, A. D.: Vvedenije v slavjanskuju filologiju. Učebnoje posobije. Moskva: Flinta–Nauka, 2016.
[19] GAZETA WYBORCZA (22.12.2004): http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1, 114873,2460850.html22.12.2004. [online]. [cit. 2. 11. 2018].
[20] GRAHL, S.: Werben fürs 'Sorbentum'. Über den Versuch, eine Minderheitensprache zu revitalisieren. In: ELMENTALER, M. (ed.): Deutsch und seine Nachbarn. Kieler Forschungen zur Sprachwissenschaft, 1. Frankfurt am Main: Peter Lang Verlag, 2009, S. 47–60.
[21] GUDASZEWSKI, G.: Rozdział IV. Przynależność narodowo-etniczna, język i wyznanie. In: CHMIELEWSKI, M. (ed.): Ludność. Stan i struktura demograficzno-społeczna. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2013, S. 89–101.
[22] HANNAN, K.: The Lachian Literary Language of Óndra Łysohorsky. The Slavic and East European Journal, 40, 4, 1996, S. 726–743. | DOI 10.2307/310109
[23] HENTSCHEL, G.: Vorwort. In: HENTSCHEL, G. (ed.): Variation und Stabilität in Kontaktvarietäten. Beobachtungen zu gemischten Formen der Rede in Weißrussland, der Ukraine und Schlesien. Beiträge zu einem "Thematischen Block" auf dem XV. Internationalen Slavistentag in Minsk, Weißrussland, August 2013. Studia Slavica Oldenburgensia, 21. Oldenburg: BIS-Verlag der Carl-von-Ossietzky-Universität, 2013, S. iii–v.
[24] HENZELMANN, M.: Authentizität als treibende Kraft bei der Herausbildung slavischer Mikroliteratursprachen (am Beispiel des Pomakischen und des Schlesischen). Specimina Philologiae Slavicae, 185. München et al.: Verlag Otto Sagner, 2015.
[25] HENZELMANN, M.: Das Schlesische als Sonderfall in der slavischen Mikrosprachenforschung. In: KUSSE, H. – SCHARLAJ, M. (ed.): Linguistische Beiträge zur Slavistik. XXIII. JungslavistInnen-Treffen in Dresden, 18.–20. September 2014. Specimina Philologiae Slavicae, 188. Leipzig: Biblion Media, 2016, S. 101–118.
[26] KĽUD (Theatergruppe Kladzanske ĽUdove Divadlo). http://www.klud.cc/. [online]. [cit. 2. 11. 2018].
[27] LAMPRECHT, A.: K otázce lašských nářečí. Slovo a slovesnost, 16/3, 1955, S. 140–146.
[28] LEWASZKIEWICZ, T.: Obersorbisch. In: OKUKA, M. (ed.): Wieser Enzyklopädie des Europäischen Ostens, 10. Lexikon der Sprachen des Europäischen Ostens. Klagenfurt: Wieser, 2002, S. 343–354.
[29] LEWASZKIEWICZ, T.: Dolnołużycki i górnołużycki – języki zagrożone czy wymierające? Slavia Occidentalis, 2014, 71/1, S. 37–53.
[30] LUBAŚ, W.: Kaschubisch. In: OKUKA, M. (ed.): Wieser Enzyklopädie des Europäischen Ostens, 10. Lexikon der Sprachen des Europäischen Ostens. Klagenfurt: Wieser, 2002, S. 265–273.
[31] MARTI, R.: Haut- et bas-sorabe: une cohabitation linguistique difficile. Revue des études slaves, 2014, LXXXV-2, S. 215–233.
[32] NIJAKOWSKI, L. M.: Die Politik des polnischen Staates gegenüber den nationalen und ethnischen Minderheiten. Polen-Analysen 2016, 177, S. 2–9.
[33] NOWAK, M.: Sorben/Wenden und die Sprache Niedersorbisch – Ein Thema für den Deutschunterricht? In: BERNER, E. (ed.): Region–Sprache–Literatur. Unterrichtsanregungen und Materialien für den Deutschunterricht in der Primar- und Sekundarstufe. Potsdam: Universitätsverlag, 2017, S. 163–181.
[34] RABUS, A.: Slavische Minderheitensprachen – Mikrostandardsprachen? Zeitschrift für Slavische Philologie, 2015, 71/1, S. 147–174.
[35] RIPKA, I.: Na počiatku bola dialektológia… alebo Dialektika dejín disciplíny. In: OLOŠTIAK, M. – IVANOVÁ, M. – SLANČOVÁ, D. (eds): Vidy jazyka a jazykovedy. Na počesť Miloslavy Sokolovej. Acta Facultatis philosophicae universitatis Prešoviensis, Jazykovedný zborník, 34. Prešov: Filozofická fakulta Prešovskej univerzity v Prešove, 2011, S. 41–49.
[36] RYKAŁA, A. – SOBCZYŃSKI, M.: Naród polski jako żywa struktura. Kszałtowanie się poczucia odrębności narodowej Ślązaków pod wpływem uwarunkowań geograficzno-historycznych i geograficzno-politycznych. In: RYKAŁA, A. (ed.): Mniejszości narodowe i etniczne w interpretacjach przestrzennych. Studia z Geografii Politycznej i Historicznej, 5. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2016, S. 133–176.
[37] SCHULZ, J.: Bilingualer Spracherwerb im Witaj-Projekt. Schriften des Sorbischen Instituts. Spisy Serbskeho instituta, 60. Bautzen–Budyšin: Domowina, 2015.
[38] SPIESS, G.: Niedersorbisch. In: OKUKA, M. (ed.): Wieser Enzyklopädie des Europäischen Ostens, 10: Lexikon der Sprachen des Europäischen Ostens. Klagenfurt: Wieser, 2002, S. 323–342.
[39] TAMBOR, J.: German Elements in the Silesian Ethnolect. In: KACZMARSKA, E. –NOMACHI, M. (eds): Slavic and German in Contact: Studies from Areal and Contrastive Linguistics. Slavic Eurasian Studies, 26. Sapporo: Hokkaido University Press, 2014, S. 135–164.
[40] TÓBIK, Š.: Východoslovenské nárečia. (Úvod do ich ďalšieho výskumu a štúdia). Nové obzory, 1965, 7, S. 235–268.
[41] VERFASSUNG DES FREISTAATES SACHSEN: Dresden: Sächsischer Landtag, 2014.
[42] VERFASSUNG DES LANDES BRANDENBURG: https://bravors.brandenburg.de/de/gesetze-212792#25. [online]. [cit. 3. 11. 2018].
[43] VICHODOSLOVENSKE ZDRUŽEŇE VALAL: http://ilonas.net/valal/index.html. [online]. [cit. 1. 11. 2018].
[44] ZIENIUKOWA, J.: Kaszubszczyzna. In: GAJDA, S. (ed.): Język polski. Najnowsze dzieje języków słowiańskich. Opole: Uniwersytet Opolski – Instytut Filologii Polskiej, 2001, S. 477–491.
[2] BOSÁK, J. et al.: Slovenský jazyk. Redaktor naukowy Ján Bosák. Najnowsze dzieje języków słowiańskich. Opole: Uniwersytet Opolski – Instytut Filologii Polskiej, 1998.
[3] BREZA, E.: Das Kaschubische. In: REHDER, P. (ed.): Einführung in die slavischen Sprachen. Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft, 2006, S. 171–177.
[4] BUFFA, F.: Východoslovenské nárečia. Vlastivedný časopis, 1962, 9, S. 1–4.
[5] CRYSTAL, D.: Language Death. Cambridge: Cambridge University Press, 2000.
[6] CYBULSKA-ROGOWSKA, E. – CYBULSKI, M.: Język kaszubski. In: OCZKOWA, B. – SZCZEPAŃSKA, A. – KWOKI, T. (eds): Słowiańskie języki literackie. Rys historyczny. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2011, S. 29–42.
[7] CZĄSTKA-SZYMON, B.: Opinia o projekcie zmiany Ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym, a także niektórych innych ustaw. LingVaria, 2013, 1 (15), S. 185–198.
[8] DALEWSKA-GREŃ, H.: Języki słowiańskie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997.
[9] DEJNA, K.: Dialekty polskie. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1993.
[10] DULIČENKO, A. D.: Lachisch. In: OKUKA, M. (ed.): Wieser Enzyklopädie des Europäischen Ostens, 10. Lexikon der Sprachen des Europäischen Ostens. Klagenfurt: Wieser, 2002, S. 287–290.
[11] DULIČENKO, A. D.: Osnovy slavjanskoj filologii. Lingvističeskaja problematika. Vol. 2. Opole: Uniwersytet Opolski – Instytut Filologii Polskiej. Opolskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 2011.
[12] DULIČENKO, A. D.: Ostslowakisch. In: OKUKA, M. (ed.): Wieser Enzyklopädie des Europäischen Ostens, 10. Lexikon der Sprachen des Europäischen Ostens. Klagenfurt: Wieser, 2002, S. 355–358.
[13] DULIČENKO, A. D.: Slavjanskaja mikrofilologija. In: DULIČENKO, A. D. – NOMATI, M. (eds): Slavjanskaja mikrofilologija. Slavica Tartuensia, XI – Slavic Eurasian Studies, 34. Tartu–Sapporo: Tartu Ülikooli Kirjastus – Hokkaido University Press, 2018, S. 3–18.
[14] DULIČENKO, A. D.: Slavjanskaja mikrolingvistika i slavjanskaja mikrofilologija. Balkanistic Forum, 2017, 3, S. 9–18.
[15] DULIČENKO, A. D.: Slavjanskije literaturnyje mikrojazyki. Voprosy formirovanija i razvitija. Tallin: Valgus, 1981.
[16] DULIČENKO, A. D.: Sovremennaja ètnojazykovaja mikroslavija: sostojanije i perspektivy razvitija. In: PLJIŠKOVA, A. (ed.): Rusyn'skỳj jazỳk medžì dvoma kongresamy. Zbornyk referatìv z III. Medžìnarodnoho kongresu rusyn'skoho jazỳka, Krakìv, 13.–16. 9. 2007. Prjašìv: Svìtovỳj kongres Rusynìv. Ìnštìtut rusyn'skoho jazỳka ì kulturỳ Prjašìvskoj unìverzìtỳ v Prjašovì, 2008, S. 38–48.
[17] DULIČENKO, A. D.: Sovremennoje jazykoznanije i slavjanskije literaturnyje mikrojazyki. In: DULIČENKO, A. D. – GUSTAVSSON, S. (eds): Slavjanskije literaturnyje mikrojazyki i jazykovyje kontakty: Materialy meždunarodnoj konferencii, organizovannoj v ramkach Komissii po jazykovym kontaktam pri Meždunarodnom Komitete slavistov. Tartu, 15–17 sentjabrja 2005 g. Slavica Tartuensia, VII. Tartu: Tartu Ülikooli Kirjastus, 2006, S. 22–46.
[18] DULIČENKO, A. D.: Vvedenije v slavjanskuju filologiju. Učebnoje posobije. Moskva: Flinta–Nauka, 2016.
[19] GAZETA WYBORCZA (22.12.2004): http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1, 114873,2460850.html22.12.2004. [online]. [cit. 2. 11. 2018].
[20] GRAHL, S.: Werben fürs 'Sorbentum'. Über den Versuch, eine Minderheitensprache zu revitalisieren. In: ELMENTALER, M. (ed.): Deutsch und seine Nachbarn. Kieler Forschungen zur Sprachwissenschaft, 1. Frankfurt am Main: Peter Lang Verlag, 2009, S. 47–60.
[21] GUDASZEWSKI, G.: Rozdział IV. Przynależność narodowo-etniczna, język i wyznanie. In: CHMIELEWSKI, M. (ed.): Ludność. Stan i struktura demograficzno-społeczna. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2013, S. 89–101.
[22] HANNAN, K.: The Lachian Literary Language of Óndra Łysohorsky. The Slavic and East European Journal, 40, 4, 1996, S. 726–743. | DOI 10.2307/310109
[23] HENTSCHEL, G.: Vorwort. In: HENTSCHEL, G. (ed.): Variation und Stabilität in Kontaktvarietäten. Beobachtungen zu gemischten Formen der Rede in Weißrussland, der Ukraine und Schlesien. Beiträge zu einem "Thematischen Block" auf dem XV. Internationalen Slavistentag in Minsk, Weißrussland, August 2013. Studia Slavica Oldenburgensia, 21. Oldenburg: BIS-Verlag der Carl-von-Ossietzky-Universität, 2013, S. iii–v.
[24] HENZELMANN, M.: Authentizität als treibende Kraft bei der Herausbildung slavischer Mikroliteratursprachen (am Beispiel des Pomakischen und des Schlesischen). Specimina Philologiae Slavicae, 185. München et al.: Verlag Otto Sagner, 2015.
[25] HENZELMANN, M.: Das Schlesische als Sonderfall in der slavischen Mikrosprachenforschung. In: KUSSE, H. – SCHARLAJ, M. (ed.): Linguistische Beiträge zur Slavistik. XXIII. JungslavistInnen-Treffen in Dresden, 18.–20. September 2014. Specimina Philologiae Slavicae, 188. Leipzig: Biblion Media, 2016, S. 101–118.
[26] KĽUD (Theatergruppe Kladzanske ĽUdove Divadlo). http://www.klud.cc/. [online]. [cit. 2. 11. 2018].
[27] LAMPRECHT, A.: K otázce lašských nářečí. Slovo a slovesnost, 16/3, 1955, S. 140–146.
[28] LEWASZKIEWICZ, T.: Obersorbisch. In: OKUKA, M. (ed.): Wieser Enzyklopädie des Europäischen Ostens, 10. Lexikon der Sprachen des Europäischen Ostens. Klagenfurt: Wieser, 2002, S. 343–354.
[29] LEWASZKIEWICZ, T.: Dolnołużycki i górnołużycki – języki zagrożone czy wymierające? Slavia Occidentalis, 2014, 71/1, S. 37–53.
[30] LUBAŚ, W.: Kaschubisch. In: OKUKA, M. (ed.): Wieser Enzyklopädie des Europäischen Ostens, 10. Lexikon der Sprachen des Europäischen Ostens. Klagenfurt: Wieser, 2002, S. 265–273.
[31] MARTI, R.: Haut- et bas-sorabe: une cohabitation linguistique difficile. Revue des études slaves, 2014, LXXXV-2, S. 215–233.
[32] NIJAKOWSKI, L. M.: Die Politik des polnischen Staates gegenüber den nationalen und ethnischen Minderheiten. Polen-Analysen 2016, 177, S. 2–9.
[33] NOWAK, M.: Sorben/Wenden und die Sprache Niedersorbisch – Ein Thema für den Deutschunterricht? In: BERNER, E. (ed.): Region–Sprache–Literatur. Unterrichtsanregungen und Materialien für den Deutschunterricht in der Primar- und Sekundarstufe. Potsdam: Universitätsverlag, 2017, S. 163–181.
[34] RABUS, A.: Slavische Minderheitensprachen – Mikrostandardsprachen? Zeitschrift für Slavische Philologie, 2015, 71/1, S. 147–174.
[35] RIPKA, I.: Na počiatku bola dialektológia… alebo Dialektika dejín disciplíny. In: OLOŠTIAK, M. – IVANOVÁ, M. – SLANČOVÁ, D. (eds): Vidy jazyka a jazykovedy. Na počesť Miloslavy Sokolovej. Acta Facultatis philosophicae universitatis Prešoviensis, Jazykovedný zborník, 34. Prešov: Filozofická fakulta Prešovskej univerzity v Prešove, 2011, S. 41–49.
[36] RYKAŁA, A. – SOBCZYŃSKI, M.: Naród polski jako żywa struktura. Kszałtowanie się poczucia odrębności narodowej Ślązaków pod wpływem uwarunkowań geograficzno-historycznych i geograficzno-politycznych. In: RYKAŁA, A. (ed.): Mniejszości narodowe i etniczne w interpretacjach przestrzennych. Studia z Geografii Politycznej i Historicznej, 5. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2016, S. 133–176.
[37] SCHULZ, J.: Bilingualer Spracherwerb im Witaj-Projekt. Schriften des Sorbischen Instituts. Spisy Serbskeho instituta, 60. Bautzen–Budyšin: Domowina, 2015.
[38] SPIESS, G.: Niedersorbisch. In: OKUKA, M. (ed.): Wieser Enzyklopädie des Europäischen Ostens, 10: Lexikon der Sprachen des Europäischen Ostens. Klagenfurt: Wieser, 2002, S. 323–342.
[39] TAMBOR, J.: German Elements in the Silesian Ethnolect. In: KACZMARSKA, E. –NOMACHI, M. (eds): Slavic and German in Contact: Studies from Areal and Contrastive Linguistics. Slavic Eurasian Studies, 26. Sapporo: Hokkaido University Press, 2014, S. 135–164.
[40] TÓBIK, Š.: Východoslovenské nárečia. (Úvod do ich ďalšieho výskumu a štúdia). Nové obzory, 1965, 7, S. 235–268.
[41] VERFASSUNG DES FREISTAATES SACHSEN: Dresden: Sächsischer Landtag, 2014.
[42] VERFASSUNG DES LANDES BRANDENBURG: https://bravors.brandenburg.de/de/gesetze-212792#25. [online]. [cit. 3. 11. 2018].
[43] VICHODOSLOVENSKE ZDRUŽEŇE VALAL: http://ilonas.net/valal/index.html. [online]. [cit. 1. 11. 2018].
[44] ZIENIUKOWA, J.: Kaszubszczyzna. In: GAJDA, S. (ed.): Język polski. Najnowsze dzieje języków słowiańskich. Opole: Uniwersytet Opolski – Instytut Filologii Polskiej, 2001, S. 477–491.